Отсуството на менструација (аменореа) од една страна може да биде знак на среќа (бременост), од друга – причина за загриженост доколку не сте свесни за причината. Аменорејата не е секогаш поради нешто страшно. Во редовите подолу ќе обрнете внимание на можните причини освен бременоста на отсуство на менструација.
Што е аменореа (недостаток на циклус)?
Нормалното времетраење на месечниот циклус е помеѓу 21 и 35 дена, повеќето жени имаат менструација на 28-от ден. За некои жени, нивниот циклус е како часовник – на кој било датум секој месец, додека за други може да варира за неколку дена. Двете состојби се сосема нормални. Со аменореа се подразбира отсуството на менструација. Таа е примарна и секундарна. [1]
Разлика помеѓу примарната и секундарната аменореа
Примарната аменореа се однесува на отсуство на менструација кај девојка која немала менструација до 15-годишна возраст. Најчестите причини за примарна аменореа се поврзани со нарушување на нивото на хормоните, иако анатомските проблеми исто така може да бидат причина за аменореа. [1]
Секундарната аменореа се однесува на отсуство на три или повеќе последователни менструации кај девојка која веќе имала менструација. Бременоста е најчеста причина за секундарна аменореа, иако постојат многу други причини за секундарна аменореа. [1]
Главните причини за ненадеен прекин на циклусот (секундарна аменореа)
Недостатокот на циклус може да се должи на многу причини. Некои од нив се сосема природни, други може да се должат на медицински проблем.
Природна аменореа
Најприродните причини за нагло прекинување на циклусот се:
- Бременост;
- Доење;
- Менопауза;
- Контрацептиви – Некои луѓе кои земаат апчиња за контрацепција (орални контрацептиви) може да немаат циклус. Дури и по прекинување на контрацептивните средства, може да потрае некое време пред обновувањето на редовната овулација и менструацијата. Контрацептивните средства кои се инјектираат или имплантираат исто така може да предизвикаат аменореа, како и некои видови интраутерини контрацептиви. [1,2]
Лекови
Некои лекови може да предизвикаат ненадејно прекинување на циклусот. Тие вклучуваат: антипсихотици, хемотерапија, антидепресиви, некои лекови за крв, некои антихистаминици. [1]
Фактори на животниот стил кои можат да доведат до недостаток на циклус:
- Мала тежина – Премалата телесна тежина прекинува многу хормонски функции во телото, потенцијално запирајќи ја овулацијата. Жените кои имаат нарушувања во исхраната како што се анорексија или булимија често имаат проблеми со месечните циклуси поради овие абнормални хормонални промени.
- Премногу тешки физички вежби. Жените кои вежбаат премногу може да имаат прекин на менструалниот циклус. Причините се ниските телесни масти, стресот и високата потрошувачка на енергија.
- Стрес – Менталниот стрес може привремено да го промени функционирањето на хипоталамусот – област од мозокот која ги контролира хормоните кои го регулираат менструалниот циклус. Како резултат на тоа, овулацијата и менструацијата може да престанат. Редовните менструални периоди обично се обновуваат откако ќе се намали стресот. [1]
- Контрацептиви – Можеби немате целосно редовен циклус ако земате апчиња за контрацепција. Ова обично не е причина за загриженост. Некои типови на контрацепција, како што се апчиња само со прогестоген (POP), контрацептивна инјекција и интраутерина IUS, може да предизвикаат целосно прекин на циклусот. [2]
Хормонална нерамнотежа:
- Полицистичен синдром (PCOS) – Синдромот на полицистични јајници (PCOS) е хормонално нарушување кое погодува 6-8% од жените ширум светот. Симптомите вклучуваат: нередовен циклус, тешкотии за забременување, зголемена тежина, акни. PCOS, исто така, може да доведе до хиперандрогенеза кога жената има високо ниво на машки хормони. Хиперандрогенезата често доведува до аменореа. [3]
- Хиперактивна тироидна жлезда (хипертироидизам) или недоволната функција на тироидната жлезда (хипотироидизам) може да предизвика менструални проблеми, вклучително и аменореа. [1]
- Бенигниот тумор на хипофизата може да пречи на хормоналната регулација на менструацијата. [1]
- Предвремена менопауза. Менопаузата обично започнува околу 50-тата година. Кај некои жени снабдувањето со јајце клетки во јајниците се намалува пред 40-тата година и менструацијата престанува. [1]
Структурни проблеми
Проблемите со гениталиите можат да предизвикаат и проблеми со циклусот. Тие вклучуваат:
- Ашерман-ов синдром – е состојба која се јавува по киретажа, дилатација / метод на абортус / и киретажа, царски рез или третман на миома на матката. Се јавуваат интраутерини адхезии кои не дозволуваат нормално згуснување и одвојување на слузницата на матката. [4]
- Недостаток на репродуктивни органи. Понекогаш се јавуваат проблеми за време на развојот на фетусот веќе интраутерино, што доведува до исчезнати делови или органи на репродуктивниот систем. Може да има недостаток на матката, грлото на матката или вагината. Бидејќи репродуктивниот систем не е целосно развиен, менструалните циклуси не се можни подоцна во животот. [1]
- Структурна абнормалност на вагината. Блокирањето на вагината може да го наруши видливото менструално крварење. Во вагината може да има мембрана или ѕид што го блокира одливот на крв од матката и грлото на матката. [1]
Како се дијагностицира?
За време на прегледот, лекарот ќе изврши карличен преглед за да провери дали има проблеми со вашите репродуктивни органи. Ако никогаш не сте имале менструација, вашиот лекар може да ги прегледа вашите гради и гениталии за да види дали започнале карактеристичните промени за пубертетот. Аменореата може да биде знак за комплексни хормонски проблеми. Откривањето на основната причина може да потрае и може да бара повеќе од еден тип на тестирање.
Кои тестови се назначени?
Може да бидат потребни различни крвни тестови, вклучувајќи:
- Тест за бременост. Ова најверојатно ќе биде првиот тест што ќе го предложи вашиот лекар за да се исклучи или потврди можна бременост. [1]
- Мерењето на количеството на хормонот за стимулирање на тироидната жлезда (TSH) во крвта може да одреди дали тироидната жлезда работи правилно. [1]
- Мерењето на количеството на фоликуло-стимулирачки хормон (FSH) во крвта може да утврди дали вашите јајници работат правилно. [1]
- Тест за пролактин. Ниското ниво на хормонот пролактин може да биде знак за тумор на хипофизата. Високото ниво на хормонот може да доведе и до нарушување на циклусот. [1]
- Ако имате зголемени влакна на лицето и слаб глас, вашиот лекар можеби ќе сака да го провери нивото на машките хормони во вашата крв. [1]
Снимки:
Многу често, покрај тестовите на крвта, се назначуваат и тестови за снимање. Тие вклучуваат:
• Ултразвук. Овој тест користи звучни бранови за да создаде слики од внатрешните органи. Ако никогаш не сте имале менструација, добро е да го направите овој тест за да проверите дали има некакви абнормалности во вашите репродуктивни органи. [1]
• Магнетна резонанца (МРИ). МНР користи радио бранови со силно магнетно поле за да создаде исклучително детални слики од меките ткива во телото. Вашиот лекар може да нареди МНР за да провери дали има тумор на хипофизата, на пример. [1]
Кој е третманот?
Третманот зависи од основната причина за вашата аменореа. Во некои случаи, апчиња за контрацепција или други хормонски терапии може да го обноват вашиот менструален циклус. Аменореата предизвикана од нарушувања на тироидната жлезда или хипофизата може да се третира со лекови. Ако проблемот е предизвикан од тумор или структурна блокада, може да биде неопходна операција.
Секој прекин на нормалниот циклус може да биде многу стресен. Не брзајте да паничите. Многу често причината не е сериозна и е подложна на третман. Кога нешто ве мачи, контактирајте го вашиот лекар бидејќи тој најпрецизно може да утврди што не е во ред со вас и како може да се излечи.
[1] https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/amenorrhea/symptoms-causes/syc-20369299
[2] https://www.nhs.uk/conditions/stopped-or-missed-periods/
[3] https://www.medicalnewstoday.com/articles/322961#causes [4] https://www.pennmedicine.org/for-patients-and-visitors/patient-information/conditions-treated-a-to-z/ashermans-syndrome
