Сакам бебе – психа
Ако сонувате за сопственото дете и се обидувате да забремените, но радосниот настан е одложен, причините за тоа може да се поврзани со прекумерен стрес. Во денешно време се повеќе се зборува за поврзаноста помеѓу зголеменото ниво на стрес и неплодноста. Стресот има негативно влијание и кај жените и кај мажите.
Важно е да прифатиме дека стресот не е нужно наш непријател и дека во секојдневниот живот секој човек доживува одредени нивоа на стрес. Но, важно е – и апсолутно остварливо – да ги имаме нашите добри навики и секојдневни ритуали кои нè расположуваат и опуштаат, за да не дозволиме напнатите сензации целосно да не обземат. Особено кога сакаме да создадеме нов живот.
Во оваа статија, ќе ви помогнеме да ја разберете врската помеѓу стресот и репродуктивните проблеми и да ви предложиме лесни и ефективни начини да си дадете повеќе мир на умот.
Што треба да знаеме за добриот и лошиот стрес?
Да, стресот може да биде и „добар“
Најлесно можеме да го објасниме концептот на „добар стрес“ како „мобилизирање“ за да се справиме со одредена задача. Кога сме соочени со цел и треба да се потрудиме да ја постигнеме, нашиот ум и тело преминуваат во активен „режим на работа“. Во оваа смисла, стрес е дури и дигање тежина во теретана, стрес е и тоа што треба да го забрзате чекорот за да стигнете на време во автобусот запрен на постојката. Добриот стрес е неопходен за професионалните спортисти да можат да се претстават во најдобра состојба за време на натпреварите. Кога нивото на стрес е нормално, тој се смета за природен и всушност неопходен дел од начинот на кој функционира секоја личност.
Стресот станува деструктивен за нас кога доживуваме напнатост дури и без објективна причина – во моментот не се занимаваме со решавање на некој проблем, не се соочуваме со непосредна закана, не мора да правиме сериозен физички напор, но сепак сме многу напнати внатре. Во некои случаи, кога тензијата не ја контролираме на време и со текот на времето таа станува наша постојана состојба, зборуваме за таканаречениот хроничен стрес. Постојаното високо ниво на стрес влијае на многу системи и процеси во телото и може да доведе до бројни здравствени промени, вклучително и спречување да имаме здрава бременост.
Прекумерен стрес и женски хормони
Проблемите со бременоста поврзани со стресот не се биолошка грешка, туку моќен одбранбен механизам.
Преку неа природата го штити родителот и можната идна генерација од опасности. Ако долго време доживуваме силен стрес, нашиот мозок го зема ова како сигнал дека сме во опасна ситуација, дека сме изложени на закани и лишување. И ова не е добро време за појава на бебе, што би не направило уште поранливи. Затоа во организмот преку промени во хормоналната слика се активираат процеси кои забременувањето го прават исклучително тешко, па дури и невозможно.
Што се хормоните на стрес и зошто тие можат да предизвикаат неплодност?
Секое стресно искуство доведува до зголемено лачење на хормонот адреналин. И тоа, пак, го инхибира дејството на прогестеронот, хормон важен за бременоста. Како можете да почувствувате дека се појавил недостаток на прогестерон во вашето тело? Во овој случај, типичен симптом е задржување на водата, што резултира со отекување на лицето, оток на глуждот и стомакот и се повидлив целулит. Позабележителна непријатност пред и за време на циклусот, исто така, може да сигнализира намалено ниво на прогестерон. И повеќе: Проширени вени, чувство на тежина и болка во градите, зголемување на телесната тежина во бутовите, мигрена, појава на акни или губење на косата.
Хронично ниските нивоа на прогестерон се исто така причина за многу тежок или неправилен период.
Кортизолот е уште еден стрес хормон кој може да влијае на вашите шанси за забременување, како и за време на бременоста. Покрај тоа, неговото негативно влијание се однесува на репродуктивните способности и на женските и на машките организми. Објаснувањето е дека високо покачените нивоа на кортизол во телото го инхибираат ослободувањето на гонатотропин-ослободувачки хормон (GnRH), поврзан со процесите на нормално функционирање на јајниците кај жените и тестисите кај мажите.
GnRH делува на рецепторите во предниот дел на хипофизата, сигнализирајќи и дека ослободува гонадотропни хормони – фоликуло-стимулирачки хормон (FSH) и лутеинизирачки хормон (LH). Тие влијаат на јајниците кај жените и тестисите кај мажите. Хормоните FSH и LH ги поттикнуваат јајниците да созреат и да овулираат јајце клетки, а кај мажите предизвикуваат производство на сперма.
GnRH не се ослободува подеднакво, туку со пулсирања. Кај жените, фреквенцијата на пулсот варира во зависност од тоа во која фаза од менструалниот циклус сте, а непосредно пред овулацијата, пулсирањата на GnRH се почести.
Пред ин витро процедурите, GnRH е важен за да се обезбеди созревање на повеќе од еден фоликул, како и да се спречи предвремено созревање на јајце клетката и руптура на фоликулите.
Повеќе стрес = повеќе лоши навики
Хормоналната нерамнотежа што предизвикува стрес не е единствениот фактор што може да предизвика неплодност.
Стресот влијае на нашата способност да забремениме индиректно. Кога страдаме од хронична внатрешна напнатост, не е невообичаено тоа да не турка да пушиме или да ја зголемиме потрошувачката на алкохол. Во стресни ситуации понекогаш се случува поранешните пушачи повторно да посегнат по цигарите. Спиењетое исто така чест страдалник на високи нивоа на стрес – почнуваме да спиеме немирно, со тешкотии заспиваме навечер или ненадејно се будиме ноќе и вознемирени мисли ни се налетуваат.
Сите овие фактори можат дополнително да ги попречат обидите за посакуваната бременост. Во овој случај, повторно зборуваме за негативен ефект врз плодноста и кај жените и кај мажите.
Стрес на неплодност – лошиот круг
Кога сакаме дете и наидуваме на проблеми со зачнувањето, треба да си обезбедиме повеќе душевен мир за да ги зголемиме нашите шанси да имаме бебе. Но, самата ситуација е извор на многу стрес, кој може да ја турне двојката низ спиралата на вознемиреност, грижи, па дури и очај.
Студијата од 2016 година опфатила 352 жени и 274 мажи кои биле подложени на терапија за плодност. Повеќе од половина од испитаниците покажале симптоми на депресија, а 3 од 4 доживеале анксиозност. Колку подолго траеше терапијата, но бебето сè уште не е дојдено, толку повеќе се засилуваа анксиозните и депресивните состојби на учесниците.
Овие научни податоци веројатно не известуваат за ништо ново за луѓето кои лично наишле на неуспешни обиди да забременат. Паровите кои се плашат дека можеби нема да можат да го остварат сонот да имаат бебе, добро ги знаат сите овие измачувачки емоции. Огромниот стрес од тешката бременост или почетното неуспешно ИВФ може да предизвика дури и криза во односите меѓу партнерите.
Постојат лесни начини да се живее со помалку стрес.
Способноста да се држи под контрола „лошиот“ стрес е исклучително вредна. Тоа е уште поважно кога се планира забременување, како и за време на самата бременост.
Важно е да се запамети дека управувањето со стресот не е нужно комплицирано. Има доволно ефективни и многу лесни ритуали кои делуваат смирувачки. Многу од нив се универзални, други кои човекот ги открива сам – тоа се нашите хоби и други специфични омилени активности. Еве неколку достапни и докажани добри начини за намалување на нивото на стрес во вашиот секојдневен живот:
•Движење. Физичките вежби исклучително успешно се борат со менталната напнатост, а тоа е научно докажано. Меѓутоа, ако се обидувате да зародите, ограничете го тренингот на максимум еден час дневно.
• Време поминато во природа. Редовно шетајте надвор од градот или само во вашиот омилен парк.
• Доволно часови мирен сон. Легнете на време и ако е можно, во истиот час навечер, а пред спиење прочитајте книга и не гледајте во телефонот.
• Балансирана исхрана. Следете разумна диета во која има разновидност и има доволно свежо овошје и зеленчук. Избегнувајте кофеин и алкохол. Вклучете внес на фолна киселина, а доколку имате недостатоци, други додатоци во исхраната соодветни за вас.
•Комуникација. Пријатните состаноци и разговори го одвлекуваат умот од какви било грижи што можеби ги имаме сега.
• Секс. За време на интимните моменти со партнерот, во телото се ослободуваат „хормоните на среќата“– ендорфин и окситоцин. Уживајте во овие сензации и не треба да имате секс, дури и ако моментално се обидувате да забремените.
Уживајте во вашето домашно милениче, гледајте смешни серии, грижиете се за цвеќињата, освежете ја декорацијата дома, шетатје по продавници, шетајте по планина… Сите овие работи можат да ви помогнат и да го контролирате нивото на стрес. Важно е редовно да одвојувате време за вашите омилени пријатни активности.
За крај оставивме еден важен совет, имено, бременоста да не ја претворате во опсесивна цел која фанатично ја следите. Желбата да се има бебе е навистина поврзана со рингишпил од многу силни емоции. Но, дури и во оваа фаза од вашиот живот, треба да се грижите за себе, целосно да го поминувате времето со семејството и пријателите, да ги следите другите вообичаени интереси.
Доколку и пријдете со таков став, тоа секако ќе ви помогне и пред и за време на посакуваната бременост!
